Lot

Ze was de eerste keer langs de groene metalen deur in het karhuis naar buiten gelaten, de boomgaard in. Na even nog wat wankel op de poten te staan om de ogen aan het felle zomerlicht te laten wennen, sprong ze achter haar moeder aan, alsof ze geen poten maar “resoors” had. Op en neer, huppelend zoals de bruin gekleurde blaadjes over de voetpaden dartelen in de zachte oktoberwind. De herfst zou sneller komen dan ge op dat moment had verwacht.

De meuttekes, nog onwetend van wat hen te wachten stond, keken tegen het nieuwe leven en de weidegrond van de boomgaard aan. Schoon was het die jonge meuttekes*  en  keurrekes* , maar diep van binnen, in uw hart hield ge meer afstand dan van de jonge minnekes*  die elk jaar geboren werden. 

Ge moest wel, ge mocht geen te nauwe band krijgen in uw hart. Vroeg of laat, dat wist ge, belandde het grootste deel van die jong beesten, op de slachtbank. Het was een boerderij met beesten. Dat was nu eenmaal en altijd zo geweest. Die beesten waren voor de boer wat een maandelijkse pree voor een werkman was. Met het grote verschil dat ge, op zo’n gewone boerderij als de onze, er niet elke maand uw deel, laat staan uw eerlijke deel, van kreeg.

Ik heb er spijt van….

Hoorde ik ons ma of pa dikwijls zeggen, als zo’n beest op woensdagavond was weggehaald door de veekoopman.

Het was een braaf beest…

Maar als boer kon ge de beesten niet houden. Het was zoals ge uw eigen kinderen vroeg of laat moeten afgeven, als ze de deur uitgaan voor hun eigen gezin of hun eigen werk of hun eigen leven. Of, meer nog, het was zoals uw ouders moeten afgeven als ze na de ouderdom van jaren, vroeg of laat naar Onze-Lieve-Heer vertrekken. Ge wist niet wat er met hen gebeurde, achterna. Kwamen ze ergens terecht waar ze het nog een tijd goed zouden hebben of belandden ze op de slachtbank? Dat moet voor die beesten even erg geweest zijn als voor een brave katholiek, om na uw dood, ondanks alles, toch nog in hel of vagevuur te belanden. Uw beesten moeten afgeven, vroeg of laat, dat was het lot van de boer, zoals het slachthuis het lot van die beesten was.

Als meutte had ge bij wijze van spreken chance als ge een vaars bleek te zijn. Dan kon ge bij ons nog uw loopbaan van jaren uitdoen om zelf meuttekes te krijgen en de boer jarenlang van melk te voorzien. Maar als keurre  werd ge niet gemolken natuurlijk. Eens groot of vet genoeg, werd ge geslacht of verkocht. Maar ook in dat laatste geval, maakte dat weinig of geen verschil uit. Een varken belandde uiteindelijk bij de beenhouwer en daarna verkapt, gebakken of gekookt en opgegeten uit zoveel maal teloren. Of uitgesmeerd als paté op een boterham.

Dat was het lot van het varken.

Wijl ge u als mens hecht aan ouders en kinderen, zo moest ge u als boer of boerin niet te zeer hechten aan uw dieren in de stal. Maar dat was vaak gemakkelijker gezegd dan gedaan, dat heb ik meermaals gehoord en gezien.

Zo hadden we een slimme en tamme koe die u aaikes kwam geven met haar kop als ge haar water bracht in de weide. Ze kwam blij en enthousiast op u afgelopen, gelijk een hond of een kat die langs uw benen streelt als ge thuiskomt na een werkdag. Hoe dat precies gekomen was, weet ik niet meer. Maar net zoals mensen, honden en katten, hebben ook koeien hun eigen karakter. De ene is nors of bruut, de andere kalm en zacht van aard. Wie dat niet gelooft, heeft nooit beesten gehad.

Maar net zoals dat in de wereld der mensen gaat, maakt dat geen verschil. Ook al zijt ge zacht van aard en hebt ge het goede voor met al het leven om u heen, vroeg of laat legt ge uw kop. Als het lot erom vraagt, dan komt ge te gaan. Vroeg of laat. Ook in de wereld der mensen is het leven niet zachter voor de mensen van goede wil of zachte aard. Hoe zachter uw aard, hoe harder het leven slaat.

Voor wie de boeren van toen en hun keuzes niet begrijpt, snapt het leven van dieboeren niet. De wereld der mensen scheelt niet zo veel van de wereld der koeien. Vaak heb ik mij als die brave koe gevoeld, maar het leven zit vol met veekoopmannen en slachthuizen. Tussen het lot van koeien en mensen is echtig niet zo veel verschil.

Woordverklaring
Keurrekes: biggetjes
Meuttekes: kalfjes
Minnekes: kleine katten, kittens 

 Kris Merckx - 19 september 2023