Hallo, deze site is gebouwd door Kris Merckx. Heb je zelf digitale hulp of ondersteuning nodig als particulier, bedrijf, VZW, school of vereniging? Bel me op 0497 94 40 81
Naast de bedevaart en de paardenprocessie op paasmaandag, kent Hakendover nog een tweede feestdag. Dat is de "kermis" van Hakendoverwijn in januari. Die naam heeft niets met "wijn" te maken, maar is een verkorting van "wijding". In de week van Hakendoverwijn, gaat ook de Dertienmaalbedevaart door.
Dertienmaal en Hakendoverwijn
De Dertienmaalbedevaart is buiten Hakendover minder bekend, maar een bijzondere gebeurtenis met een mysterieuze oorsprong. Bedevaarders stappen dertienmaal de weg tussen de kerk van Hakendover en de Onze-Lieve-Vrouw-ten-Steenkapel te Grimde. In totaal gaat het om bijna 40 kilometer, een kleine marathon dus. Het getal dertien verwijst naar alle waarschijnlijkheid naar de "dertien" arbeiders die volgens de middeleeuwse legende de kerk bouwden. De Dertiende Werkman, zo verhaalt de legende, was de Goddelijke Zaligmaker die later ook de kerk wijdde. De naam "Hakendoverwijn" verwijst dus naar het feest van de kerkwijding.
De bedevaart start traditioneel op 17 januari,of beter gezegd, in de nacht van 16 op 17 januari. Tegenwoordig start hij al de dag voordien, op 16 januari, omdat starten op middernacht voor velen niet meer gewenst is.
Waarom 17 januari?
1. In de middeleeuwse legende werd gezegd dat op de "dertiende dag na driekoningen" een engel de drie maagden die de kerk wilden bouwen naar een plaats leidde waar nu de kerk staat. Driekoningen val op 6 januari. 6+13 = 19 januari. Velen zien daar een verband, maar het klopt natuurlijk niet echt.
1. In de middeleeuwse legende werd gezegd dat op de "dertiende dag na driekoningen" een engel de drie maagden die de kerk wilden bouwen naar een plaats leidde waar nu de kerk staat. Driekoningen val op 6 januari. 6+13 = 19 januari. Velen zien daar een verband, maar het klopt natuurlijk niet echt.
2. Het is de feestdag van Sint-Antonius wiens beeld ook in het middeleeuwse Driemaagdenretabel in de kerk van Hakendover voorkomt, maar ook dat vormt niet meteen een directe verklaring.
3. Het Dertienmaal gaat door voor de zondag van Hakendoverwijn. Dat is de "kleine kermis" van Hakendover. Het heeft niets met "wijn" te maken, maar komt van "kerkwijding". In de middeleeuwen had elk dorp 2 feestdagen. Eén op de dag van de patroonheilige (dat is in Hakendover Pasen, want de patroonheilige is God zelf), één op de dag van de kerkwijding. Dat is in Hakendover dus: de zondag na 17 januari. Sowieso gaat dus het Dertienmaal door in de week "voor" het feest van de kerkwijding dat ze voor het gemak op een zondag laten doorgaan. Dus, mogelijk is de kerkwijding gebeurd op 17 januari.
Waarom "13"?
Waarom "13"?
In Hakendover zou de kerk zijn gebouwd door 13 metsers. Eén daarvan was, zo zegt de legende, "God" zelf. Ter ere van hem, de dertiende werkman, doet men dus 13 toeren.
Natuurlijk zijn die 13 gewoon een symbool voor de 12 apostelen en Christus. Dus, het is maar een legende vol "middeleeuwse symboliek".
Waarom naar OLV-ten-Steenkapel?
Natuurlijk zijn die 13 gewoon een symbool voor de 12 apostelen en Christus. Dus, het is maar een legende vol "middeleeuwse symboliek".
Waarom naar OLV-ten-Steenkapel?
1. Volgens sommigen ging de tocht vroeger nog veel verder, tot aan Sint-Germanus. Maar die tocht zou zijn ingekort door de te grote afstand.
2. Volgens "mondelinge" overlevering zouden de drie maagden van Hakendover begraven zijn onder die kapel. Maar... wellicht werkte de aanwezigheid van de 3 tommen (Romeinse tumuli) op de fantasie.
3. OLV-ten-Steen was voor 1635 gewijd aan SInt-Maurus en was het toen een Sint-Mauruskapel naast een nog oudere "leprozerie". Die leprozerie met bruggetje is er nog steeds. Het was een plaats waar melaatsen werden verzorgd.
4. Gelijkaardige, zich herhalende tochten (3 keer, 13 keer....) zijn niet uniek. Ook in Diest kwam er zo'n soort "dertienmaal" voor tot in de 19e eeuw. In Hakendover deden bedevaarders vroeger ook "het kleine Dertienmaal" door 13 keer al biddend rond de kerk of rond het beeld van de Zaligmaker te wandelen. Paarden gingen in vroeger tijden 3 keer rond de kerk van Hakendover.
4. Gelijkaardige, zich herhalende tochten (3 keer, 13 keer....) zijn niet uniek. Ook in Diest kwam er zo'n soort "dertienmaal" voor tot in de 19e eeuw. In Hakendover deden bedevaarders vroeger ook "het kleine Dertienmaal" door 13 keer al biddend rond de kerk of rond het beeld van de Zaligmaker te wandelen. Paarden gingen in vroeger tijden 3 keer rond de kerk van Hakendover.
Sint-Maurus- en Onze-Lieve-Vrouw-ten-Steenkapel
Dertienmaalgangers, zo noemt men de bedevaarders die het Dertienmaal afleggen, stappen 13 keer de weg van de kerk van Hakendover naar de kapel van Onze-Lieve-Vrouw-ten-Steen te Grimde en terug.
De kapel is zelf ook een bedevaartsoord. Het beeld van Sint-Maurus speelt hierin een belangrijke rol. Bedevaarders aanroepen Sint-Maurus tegen de hoofdpijn. Bedevaarders zetten een ijzeren kroon op het hoofd en bidden vijf Onzevaders, vijf Weesgegroetenen vijf Eer aan de Vaders. De ijzeren kronen liggen aan de voet van het altaar met het Sint-Maurusbeeld. Als je koppige kinderen in huis hebt, dan zou het eveneens helpen. In een mandje onderaan het altaar (bij de kronen) laat men dan een voorwerp van het kind achter.
