Het trekpaard

Soms wou ik dat ik nog eens binnen kon komen en hem en haar te zien zitten. Nu is het al leeg wat ik zie. In de nachternoen als ik thuiskwam van school zat ze in de zetel in de keuken met de duvelskoorden teugels te vlechten voor de koeien. Mag ik een koek pakken?  Ze zou nooit nee hebben gezegd. Achter de smalle deur van de keukenkast zaten suikerwafels en een doos Bastognespeculaaskes. En het bleef nimmer bij één koekske. Het huis was groot genoeg en toch leefden we daar dicht bij malkander in de keuken, eigenlijk in het verlengde van de zijvleugel, alsof de rest van het huis gespaard moest worden voor de feestdagen.

Aan duvelskoorden was er geen tekort. Rond elke bot stro die in de stal onder de koeien of varkens werd uitgestrooid, zaten twee van die koorden. Ons vader en moeder, het hing er van af wie het werk deed, hingen die aan een kromgetrokken verroeste nagel die ons vader in de stalmuur had geslagen, aan de binnenkant dan toch.

Op andere dagen zat ze achter haar strijkplank of in de zetel kousen te stoppen. De hielen en de tenen, met garen en een naald die werd gekoesterd alsof het een kostbaar erfstuk was dat van generatie op generatie was overgeleverd.

Als ik 's noenens thuiskwam, toen ik nog in de zustersschool zat, had ze al uren zitten koken. Verse snikhete soep, legumen uit de hof en vers bereid, patatten uit de kelder en een stuk vlees van de beenhouwer op de markt te Tienen. Zo ging dat. In de zomer gingen we samen naar de markt. Aan het stukske van Végé tot aan Flor Baes, waar de dinsdagmarkt op zijn drukst was, hield ze mijn polleke vast. Ze kocht een stuk Brusselse kaas in de winkel langs de Trapkes en die geurde van in de Spiegelstraat tot twee avonden ter achter als hij helemaal naar binnen was gewerkt. 

's Morgens was ons moeder altijd al wakker als ik opstond. Dan had ze de koeien en de varkens al gevoerd, de koeien gemolken en in de zomer zat ze vaak nog in de weide. Dan hoorde ik haar van het Begijnhof komen met haar fiets en onze pa daar achter met zijn tractor en de rammelende kruiken vol melk. De katten kenden dat, ze kregen een bodemke melk. De zorg om zorg te dragen. Verstaat ge dat? Moeder droeg haar werk zoals zovele andere vrouwen, kloek en met een moed die enkel moeders kunnen hebben. Zoals een hen met de vleugels gespreid voor de kuikens een weg zoekt tussen de kasseien op het hof, uitkijkend bij elke stap. Zoals Jezus zijn kruis had gedragen, op zijn laatste weg. Zoals het altijd was geweest van in der eeuwigheid tot het heden. Ze droeg het lijdzaam en graag.

Op de kast in de keuken tikte de klok zijn eigen trage weg door de eeuwigheid en de gang van het leven. Tot het pad helemaal was afgelopen en uitgesleten. Tot het oude trekpaard zijn hoofd neerlegde op de kasseien van het hof.

de oude dissel die het spel steeds trok gerodeerd
en van de ouderdom verweerd
nu gebroken ligt ze daar die dissel
de oude wielen staan nu stil
na een loopbaan van jaren

het oude paard
dat het spel steeds trok
legt zijn grijze hoofd nu neer
haar bruinzwarte lippen daar
op die gespoorde kasseien

tussen een paar sprietjes stro
terwijl het nog even stil briest
met een zweem op de ogen

Zo ging dat in de oude tijd, toen ik nog jong was en ik al even mijmerend aan de tafel zat in de keuken en naar ons moeder keek.

En toen ons moeder ging, toen was alles even gewoon als tevoren. De wereld stond niet stil, hoe zeer ik dat ook even had gewenst. De wereld stond niet stil. Ons vader stond in de keuken met zijn blikken potteke eten te roeren voor zijn vogels. Ons tante was de koffie aan het doorgieten. Het is voorbij, zei ik. En ze keken even op. Alsof ge kwam zeggen dat het onweer juist was overgetrokken en het gedonder enkel nog in de verte was te horen. Ze konden het niet geloven. Zo ongewoon is het einde, dat ge het niet wilt zien.

Zo onwezenlijk gewoon vertrekt een mens. 

^{Kris Merckx - 2017}